Czynne prawo wyborcze, czyli prawo wybierania i bierne prawo wyborcze, czyli prawo wybieralności... O co w tym wszystkim chodzi?
Czynne prawo wyborcze
Jest to prawo do głosowania (prawo wybierania) w wyborach do rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa oraz wyborach wójta (burmistrza, prezydenta miasta) ma obywatel polski, który:
-
najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat,
-
stale zamieszkuje i jest ujęty w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego,
-
nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
-
nie został pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu,
-
nie został ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu (art. 10 § 1 pkt 3 i 4 oraz § 2 Kodeksu wyborczego).
Bierne prawo wyborcze wyborach do rad i sejmiku
Jest to prawo do kandydowania (prawo wybieralności) w wyborach do rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa ma obywatel polski mający prawo wybierania w wyborach do danej rady. Kandydat na radnego nie musi stale zamieszkiwać na obszarze okręgu wyborczego, w którym kandyduje.
Prawa wybieralności nie ma osoba:
-
skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, Osoba, wobec której zapadł taki wyrok, nie ma biernego prawa wyborczego, tj. nie może kandydować w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego w okresie, w którym jest wpisana do ewidencji Krajowego Rejestru Karnego.
-
wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności w związku ze złożeniem niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego przez okres wskazany w tym orzeczeniu.
Bierne prawo wyborcze w wyborach na wójta, burmistrza
W wyborach wójta, burmistrza, prezydenta miasta bierne prawo wyborcze ma obywatel polski, mający prawo wybierania w wyborach do rad, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat. Kandydat na wójta, burmistrza, prezydenta miasta nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje.
Czynne prawo wyborcze w wyborach na wójta, burmistrza
Prawa wybieralności nie ma osoba:
-
skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, Osoba, wobec której zapadł taki wyrok, nie ma biernego prawa wyborczego, tj. nie może kandydować w wyborach wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w okresie, w którym jest wpisana do ewidencji Krajowego Rejestru Karnego.
-
wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności w związku ze złożeniem niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego (art. 11 § 1 pkt 6 i § 2 Kodeksu wyborczego), przez okres wskazany w tym orzeczeniu.