Zmiany stawek VAT od lipca

Od 1 lipca będzie stosowana nowa matryca stawek VAT, która obejmuje: zmianę klasyfikacji towarów i usług na potrzeby VAT, uproszczenie systemu stawek VAT, wprowadzenie wiążącej informacji stawkowej (WIS), zmiany w systemie ryczałtowym dla rolników.

Uproszczenie systemu stawek VAT

Założenia

Nowe rozwiązania przewidują uproszczenie matrycy stawek w celu zapewnienia przejrzystości systemu i prostego stosowania przepisów w tym zakresie. Konsekwencją zmian jest pewna modyfikacja zakresu stawek obniżonych. Zmiany zakresu stawek obniżonych są bowiem nieuchronną konsekwencją różnej budowy i systematyki CN i PKWiU.

Nowa matryca opiera się na następujących założeniach:

1. Objęcie jedną stawką w jak największym stopniu całych grup towarowych – całych (w miarę możliwości) działów CN. Oznacza to istotne zmniejszenie liczby pozycji w nowych załącznikach nr 3 i nr 10 do ustawy o VAT (Dz. U. z 2020 r. poz. 106, z późn. zm.), które zawierają wykazy towarów i usług opodatkowanych według stawek odpowiednio 8% i 5%.

   Przykładowo – przy założeniu, że stawki obniżone będą miały przede wszystkim zastosowanie do produktów żywnościowych – stawką w wysokości 5% będą objęte całe działy CN (wszystkie towary sklasyfikowane w danym dziale):

• 02 – Mięso i podroby jadalne,
• 04 – Produkty mleczarskie; jaja ptasie; miód naturalny; jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone,
• 07 – Warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy, jadalne,
• 08 – Owoce i orzechy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów, itd.

1. Generalne obniżenie stawek („równanie w dół”) – taką zasadę przyjęto w przypadku konieczności zmiany stawki na dane towary.

2. Zrównoważenie efektu uproszczenia matrycy podwyżkami stawek na wybrane (ale nieliczne) towary.

Efekt - uproszczenie systemu stawek obniżonych VAT

Przykładowo:

• pieczywo – obecnie stawka VAT dla pieczywa zależy od daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia. Jeśli data ta nie przekracza 14 dni to stawka wynosi 5%, ale gdy przekracza 14 dni – stosuje się stawkę 8%. W nowej matrycy stawek VAT pieczywo (sklasyfikowane w dziale CN 19 Przetwory ze zbóż, mąki, skrobi lub mleka; pieczywa cukiernicze) każdego rodzaju i niezależnie od daty trwałości czy przydatności do spożycia będzie objęte stawką 5%.
• ciastka – podobnie jak przy pieczywie, stawka jest zależna od daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia. Jeśli to mniej niż 45 dni, stawka wynosi 8%, gdy przekracza ten termin – wzrasta do 23%. W nowej matrycy stawek VAT ciastka (sklasyfikowane w dziale CN 19 Przetwory ze zbóż, mąki, skrobi lub mleka; pieczywa cukiernicze) każdego rodzaju i niezależnie od daty trwałości czy przydatności do spożycia będą objęte stawką 5%.
• owoce – obecnie większość owoców jest opodatkowana stawką 5%, stawka 8% ma zastosowanie do owoców tropikalnych, cytrusowych i podzwrotnikowych. W nowej matrycy stawek VAT wszystkie owoce (sklasyfikowane w dziale CN 08 Owoce i orzechy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów) będą objęte stawką 5%.

Efektem przyjętych założeń przy budowie nowego systemu stawek VAT (oraz przy świadomości całkowicie odmiennej budowy i systematyki klasyfikacji stosowanej obecnie do celów podatku VAT PKWiU 2008 oraz CN) jest zmiana stawek na niektóre towary – przyjęcie zasady stosowania jednej stawki dla całych działów CN oznaczać może podwyższenie stawki dla danego towaru lub obniżenie dla innego towaru. Zatem zmiana stawek dla pojedynczych towarów, w przypadku zmiany sposobu identyfikowania towarów i zastosowanie do tego celu nowej klasyfikacji, była nieunikniona.

Obniżki i podwyżki stawek - przykłady

Obniżenie stawki VAT:

• owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy (np. migdały, pistacje) – z 8% do 5%,
• pieczywo o terminie przydatności do spożycia lub minimalnej trwałości przekraczającej 14 dni z 8% do 5%,
• wyroby ciastkarskie (z 8% lub 23% - w zależności od terminu przydatności do spożycia lub minimalnej trwałości – do 5%),
• zupy, buliony, żywność homogenizowana – w tym również dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego – z 8% do 5%,
• musztarda, niektóre przyprawy przetworzone (np. pieprz, gałka muszkatołowa, tymianek) – z 23% do 8%,
• produkty dla niemowląt i dzieci tj. żywność przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki oraz foteliki samochodowe – z 8% do 5%,
• artykuły higieniczne (podpaski, tampony higieniczne, pieluchy) – z 8% do 5%,
• już od 1 listopada 2019 r. e-booki, e-prasa, w tym np. audiobooki ściągane przez internet, książki nieoznaczone symbolem ISBN oraz gazety, czasopisma nieoznaczone ISSN (z 23% do 5% dla wydawnictw książkowych oraz czasopism regionalnych i lokalnych drukowanych, na dyskach, płytach itp. i 8% dla wydawnictw prasowych).

Z uwagi jednak na zaproponowane obniżki stawek dla produktów niezbędnych do zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka oraz konieczność zachowania pewnej równowagi budżetowej konieczne było punktowe podwyższenie stawek podatku dla niektórych towarów, na przykład na:

• homary i ośmiornice oraz inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne (m.in. kraby, langusty, krewetki, ostrygi, małże, ślimaki) oraz przetwory z nich, kawior oraz namiastki kawioru, jak również sprzedawane w różnego rodzaju placówkach gastronomicznych posiłki, których składnikiem są ww. produkty – z 5% i 8% do 23%,
• lód – używany do celów spożywczych i celów chłodniczych – z 8% do 23%,
• czasopisma specjalistyczne, z wyjątkiem czasopism regionalnych i lokalnych drukowanych, na dyskach, płytach itp. (dla których utrzymuje się stawkę 5%) – z 5% do 8%,
• drewno opałowe – z 8% do 23%.

Tak jak dotychczas 8% stawką opodatkowane będą:

• towary i usługi zwykle wykorzystywane w produkcji rolniczej (zwierzęta gospodarskie, nawozy i środki ochrony roślin, sznurek do maszyn rolniczych),
• wyroby medyczne, produkty lecznicze, środki odkażające,
• usługi związane z kulturą, sportem, rekreacją, transport osobowy, roboty konserwacyjne, czy usługi gastronomiczne,
• usługi uzdatniania i dostarczania wody mieszkańcom za pośrednictwem sieci wodociągowych lub poza systemem sieciowym np. beczkowozami, cysternami, usługi odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz zagospodarowanie odpadów.

​Więcej informacji dotyczących matrycy stawek VAT można znaleźć TUTAJ.